Eerste vermelding van Zundert en Rijsbergen
De eerste vermelding van Zundert is in een bevestigingsoorkonde uit 1157 van de bisschop van Luik over de schenking van tienden van “Sunderda” en van het patronaatsrecht van de kerk door Arnoud II van Brabant aan de abdij van Tongerlo. Deze kerk was gelegen in het huidige Klein-Zundert aan de Raamberg. Deze schenking was ook bedoeld als een poging tot ontginning van het gebied, omdat de kloosterlingen zich daar veel mee bezig hielden. Een deel van deze tekst is trouwens verwerkt in de layout van deze website (bovenste balk). De eerste vermelding van Rijsbergen is uit 1159. Hieronder staan de twee oorkonden met onderaan een uitsnede met de teksten “de Sunderda” en “de Riseberga”.
De economische basis was de landbouw. Hiervoor waren ontginningen nodig. Vanaf het begin van de 16e eeuw gaven de heren van Breda steeds meer gebieden uit voor de turfnering. In 1619 werd de Turfvaart gegraven die onder Rijsbergen in de Aa of Weerijs uitmondde. Vanaf 1700 verloor de vaart zijn economische functie, maar bleef wel belangrijk voor de afwatering. Tevens was er enige vorm van leerbewerking en wolweverij. In de 18e eeuw werden de ontgonnen landerijen gebruikt voor bebossing, landbouw en veeteelt Vanaf de tweede helft van de 19e eeuw ontstond uit de bebossing boomkwekerijen, die tot de dag van vandaag bloeien. Tevens kwam toen tuinbouw op. Ook de straatweg Breda-Antwerpen bracht economische voorspoed. Vanaf 1842 was een grenskantoor van Van Gend en Loos gevestigd in Wernhoutsburg, vlak bij de grens. De aanleg van de E 19 verlegde veel van deze bezigheden naar Hazeldonk. Door de samenvoeging van de drie heerlijkheden Zundert-Hertog, Zundert-Nassau (gedeeltelijk) en Wernhout rond 1800 ontstond de gemeente Zundert en Wernhout. Vanaf ongeveer 1896 spreekt men alleen nog van Zundert. In 1997 werden Rijsbergen en Zundert samengevoegd en zo kwam het afgescheiden gebied van Zundert-Nassau, dat in zijn geheel onder de schepenbank “De Eninge van Rijsbergen” viel, weer terug. Want alhoewel Rijsbergen altijd een apart dorp is geweest, omvatte het gebied van de drie heerlijkheden beide dorpen.
Heemkundekring
Achtmaal
Klein Zundert
Rijsbergen
Wernhout
Zundert
De Drie Heerlijkheden